Περιγραφή
Βασικές πληροφορίες
Η Ιερά Μονή Βατοπαιδίου, αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια, που διατηρούνται ως σήμερα. Είναι κτισμένο στην ομώνυμη ακτή του της χερσονήσου του Άθω, που σήμερα αποκαλείται Άγιο Όρος. Καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στην ιεραρχία των μονών του Αγίου Όρους και κατά γενική ομολογία αποτελεί την ομορφότερη μονή του Άθω και μία από τις ομορφότερες μονές στον Ελλαδικό χώρο.
Ιστορικά στοιχεία
Κτίστηκε τον 10ο αιώνα και συνέβαλε στις δύσκολες εποχές της τουρκοκρατίας, συμμετέχοντας τόσο ενεργά στη διαδικασία διατήρησης της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης με τη δημιουργία παιδαγωγικών κέντρων της εποχής όπως την Αθωνιάδα σχολή, όσο και στον εθνικό αγώνα συμβάλλοντας οικονομικά και αποτελώντας κέντρο εξόρμησης και καταφύγιο για τους αγωνιστές. Σήμερα προσφέρει σημαντικό φιλανθρωπικό έργο, ιδίως στη βόρεια Ελλάδα, συντηρώντας πληθώρα ιδρυμάτων, ενώ στη διάθεσή της κατέχει πλειάδα μετοχιών.
Σύμφωνα με την παράδοση, στην τοποθεσία που βρίσκεται σήμερα η Μονή Βατοπαιδίου, είχε κτισθεί κατά τον 4ο αιώνα ένα εκκλησάκι από το Μέγα Κωνσταντίνο. Το εκκλησάκι αυτό καταστράφηκε λίγα έτη αργότερα από τον Ιουλιανό τον Παραβάτη για να αναστυλωθεί από το Μέγα Θεοδόσιο, όταν ο γυιός του Αρκάδιος διασώθηκε θαυματουργικώς από την Υπεραγία Θεοτόκο μετά από ναυάγιο. Κατά την παράδοση, η θάλασσα τον έβγαλε στο σημείο που είναι σήμερα η μονή Βατοπαιδίου με θαυματουργικό τρόπο, όπου και τελικά ανιχνεύθηκε κοιμώμενος δίπλα σε μία βάτο, εξού και η ονομασία βατο-παίδι.
Κατά το 10 αιώνα, σύμφωνα με το βιογράφο του Αθανασίου του Αθωνίτη, τρεις άρχοντες από την Αδριανούπολη, θέλησαν να συνεισφέρουν οικονομικά, προσφέροντας 9.000 χρυσά νομίσματα στη Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας. Ο ίδιος ο Αθανάσιος τους προέτρεψε να ιδρύσουν ένα νέο μοναστήρι, υποδεικνύοντας τη θέση της σημερινής μονής. Έτσι από έγγραφο του Πρώτου Θωμά, που χρονολογείται στο έτος 985, μας είναι σήμερα γνωστό πως ήδη στα τέλη του 10ου αιώνα, υπήρχε ηγούμενος στη μονή με το όνομα Νικόλαος, κάτι που αποτελεί και την αρχαιότερη επίσημη γραπτή μαρτυρία περί της ιδρύσεως της Μονής Βατοπαιδίου.
Με Σιγίλλιο του Οικουμενικού Πατριάρχη Δημητρίου Α΄ η Iερά Μονή Βατοπεδίου έγινε κοινοβιακή, το 1990 μ.Χ.. Κατέχει από τον 11ο αιώνα τη δεύτερη θέση στην ιεραρχία των αθωνικών Μονών. Εκπρόσωπος της Μονής αναλαμβάνει καθήκοντα Πρωτεπιστάτη του Αγίου Όρους ανά πενταετία. Σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους αυτός, μαζί με τους αντιπροσώπους των Iερών Μονών Κουτλουμουσίου, Καρακάλλου και Σταυρονικήτα αποτελούν τη δεύτερη μόνιμη τετράδα Μονών που, κυκλικά, ανά πενταετία και για ένα έτος συγκροτούν την Ιερά Επιστασία.
Οι Θαυματουργές Εικόνες
Η χαρισματική παρουσία των εικονιζομένων αγίων εξηγεί και την ύπαρξη των θαυματουργών εικόνων μέσα στην Εκκλησία. Φυσικά η πραγματοποίηση του θαύματος ανήκει στις ανεξερεύνητες βουλές του Θεού. Πολλοί ασθενείς και πονεμένοι παρακαλούν, αλλά δεν γίνεται το θαύμα όπως το ζητούν. Ουσιαστικά, όλες οι εικόνες είναι θαυματουργές, διότι θαύματα δεν είναι μόνο οι θεραπείες σωματικών ασθενειών και η αποτροπή κάποιας συμφοράς, αλλά και η ενίσχυση της πίστεως και ελπίδος και η ψυχική ανακούφιση των πιστών. Οι ιερές εικόνες δίνουν αμέσως τη θεία ενέργειά τους στους χριστιανούς που προσέρχονται σ’ αυτές με καθαρή συνείδηση.
Σε πολλές εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και πολλών αγίων αποδίδονται ποικίλα θαύματα, ώστε να θεωρούνται από τους πιστούς ως θαυματουργές. Θαύματα θεωρούνται οι θεραπείες πολλών και ποικίλων ασθενειών συνήθως ανίατων ή ασθενειών τις οποίες η σύγχρονη ιατρική επιστήμη δεν μπορεί να θεραπεύσει, απομάκρυνση κινδύνων, διασώσεις πόλεων από επιδρομές εχθρών, αποτροπή διαφόρων λοιμών, αποκαλυπτικά μηνύματα με διαφόρους τρόπους π.χ. ανάβλυση μύρου, δακρύων ή αίματος. Κατά τη διδασκαλία την Πατέρων της Εκκλησίας τα θαύματα γίνονται με την ενέργεια των εικονιζομένων αγίων και με τη χάρη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Την πρώτη πληροφορία για θαυματουργική ενέργεια απεικονίσεως του Κυρίου μας παραδίδει ο ιστορικός Ευσέβιος, επίσκοπος Καισαρείας της Παλαιστίνης. Αναφέραμε προηγουμένως για τον ανδριάντα τον οποίον τοποθέτησε στη είσοδο του σπιτιού της η αιμορροούσα χαναναία γυναίκα (αγία Βερονίκη), την οποίαν εθεράπευσε ο Κύριος, και ότι στη βάση του υπήρχε σπάνιο βότανο που είχε πολλαπλές ιαματικές ιδιότητες. Η θεραπεία πολλών ασθενειών έκανε γνωστή την ύπαρξη του ανδριάντα.
Ο επίσης σπουδαίος εκκλησιαστικός ιστορικός Ευάγριος δίνει λεπτομερείς πληροφορίες για τα θαύματα της αχειροποίητης εικόνας του «Αγίου Μανδηλίου», η οποία αφ’ ενός εθεράπευσε από ανίατη ασθένεια τον βασιλέα της Μεσοποταμίας Αβγαρο και αφ’ ετέρου έσωσε την πρωτεύουσα του κράτους Έδεσσα από τη σκληρή πολιορκία του ηγεμόνα την Περσών Χοσρόη κατά το 615μ.Χ.. Μετά τη λιτάνευση της ιερής εικόνας γύρω από τα τείχη καταστράφηκαν οι πολιορκητικές μηχανές του εχθρού. Τα θαύματα της εικόνας όπως βλέπομε συνδέονται με ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα. Ο Αβγαρος ο Ε΄ είναι ιστορικό πρόσωπο, ηγεμόνας της Μεσοποταμίας, ο οποίος έζησε κατά την εποχή της παρουσίας του Κυρίου στην Παλαιστίνη. Ιστορικό γεγονός είναι και η πολιορκία της Έδεσσας, πρωτεύουσας του κράτους, από τον Χοσρόη.
Το 626 μ.Χ. επί αυτοκράτορος Ηρακλείου σώθηκε η Κωνσταντινούπολη από την επιδρομή των Αβάρων μετά τη λιτάνευση γύρω από τα τείχη, με επικεφαλής τον Πατριάρχη Σέργιο, της εικόνας της Παναγίας της Οδηγήτριας, η οποία φυλασσόταν στη «Μονή των Οδηγών». Η θαυματουργική διάσωση της βασιλίδος των πόλεων ώθησε τους κατοίκους να ψάλλουν τον Ακάθιστο Ύμνο και το τροπάριο «Τη υπερμάχω Στρατηγώ…».
Η εικόνα της Θεοτόκου όπως αναφέρει ο άγιος Σωφρόνιος Πατριάρχης Ιεροσολύμων εμπόδισε την οσία Μαρία την Αιγυπτία να μπεί μέσα στο ναό της και την οδήγησε στη θαυμαστή μετάνοια. Από τα θαύματα της εικόνας του Ιησού Χριστού στη Βηρυττό πολλοί εβραίοι έγιναν χριστιανοί. Πολλά αγιολογικά κείμενα, συναξάρια κλπ αναφέρουν πολλά θαύματα των ιερών εικόνων. Αναβλύσεις μύρου, δακρύων, ευωδίας, τα οποία γίνονται θεραπευτικά μέσα για τους πιστούς. Αλλες εικόνες μετά από κτύπημα ή λογχισμό ή λιθοβολισμό έτρεξαν αίμα όπως η Παναγία η Εσφαγμένη της Μονής μας. Οι χριστιανοί μάζευαν το μύρο ή το αίμα και άλειφαν τους ασθενείς με αποτέλεσμα τη θεραπεία τους. Θεραπεία ασθενειών πραγματοποιείται και με την επίχριση των ασθενών με το λάδι της κανδήλας πολλών ιερών εικόνων. Η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος έλαβε υπόψη της τις παραδόσεις περί των ιερών εικόνων και δέχθηκε ως πραγματικά ιστορικά θαύματα τις θεραπείες των ασθενειών από τους διαφόρους αγίους. Τα Συναξάρια πολλών αγίων και βιβλία που αναφέρονται σε ιερά προσκυνήματα αναφέρουν πλήθος θαυμάτων των ιερών εικόνων που βρίσκονται σ’ αυτά.
Πού ωφείλεται η διάκριση των εικόνων σε θαυματουργές ή μή θαυματουργές; Η διάκριση αυτή «δέν είναι ούτε αβάσιμος ούτε βάσιμος, ούτε παράλογος ούτε λογική, ούτε ανευλαβής έναντι άλλων εικόνων ούτε ευλαβής, ούτε εσφαλμένη ούτε ορθή, αλλά έκφρασις μιάς σπάνιας προσωπικής εμπειρίας εκείνων, οι οποίοι υπήρξαν αυτόπται μάρτυρες τοιούτων θαυμάτων». Οι πιστοί χαρακτηρίζουν ως θαυματουργή μία εικόνα, η οποία επανειλημμένα κάνει θαύματα.
Η θαυματουργική δύναμη των ιερών εικόνων, όπως είπαμε, οφείλεται στη σχέση τους προς τα εικονιζόμενα πρόσωπα. Όπου υπάρχει η εικόνα εκεί βρίσκεται και ο εικονιζόμενος άγιος. Κατά τον άγιον Ιωάννη τον Δαμασκηνό τα θαύματα των ιερών εικόνων αποτελούν το αντιφέγγισμα του θείου φωτός που έχουν οι άγιοι μέσα στον κόσμο. Η χάρη του Θεού κάνει ζωντανή στους πιστούς κάθε εικόνα. «Κάθε κανονική εικόνα επειδή συνδέεται με το πρωτότυπό της και συνεπώς φέρει την χάριν του Αγίου Πνεύματος είναι θαυματουργική και όταν αύτη δεν εκδηλώνεται πάντοτε με άμεσο και φανερό τρόπο». Όλες λοιπόν οι ιερές εικόνες είναι φορείς της θείας χάριτος και της θαυματουργικής ενέργειας του εικονιζόμενου αγίου. Οι θαυματουργικές θεραπείες των πασχόντων από ποικίλες ασθένειες από τις εικόνες αποδεικνύουν την παρρησία που έχουν οι άγιοι ενώπιον του Θεού και τη δύναμη της μεσιτείας τους. Την ιδιαίτερη θαυματουργική ενέργειά τους οφείλουν οι εικόνες όχι στη φύση τους αλλά στην ένωσή τους με το πρόσωπο του εικονιζομένου αγίου και της χάριτος του Χριστού, η οποία παρέχεται διά μέσου του. Τα θαύματα που γίνονται στα πρόσωπα των πιστών έχουν αξία για όλη την Εκκλησία γιατί θεωρούνται ως αποτέλεσμα της θείας χάριτος και της πίστεώς τους.
Όλες οι εικόνες της Θεοτόκου απολάμβαναν ανέκαθεν ιδιαίτερης τιμής επειδή θεωρούνταν ως πηγή ευλογίας, ιάσεων και κάθε καλού. Η δύναμη της ιδιαίτερης χάριτος της Παναγίας ακτινοβολεί διά μέσου των πανσέπτων εικόνων Της από την Κοίμησή Της μέχρι σήμερα. Η Κεχαριτωμένη Θεοτόκος θεωρείται από το πλήρωμα της Εκκλησίας ως η μεσίτρια και η πηγή θείου ελέους και βοηθείας.
Απολυτίκιο Κατάθεσης της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου
Ἦχος πλ. δ’.
Θεοτόκε ἀειπάρθενε, τῶν ἀνθρώπων ἡ σκέπη, Ἐσθῆτα καὶ Zώνην τοῦ ἀχράντου σου σώματος, κραταιὰν τῇ πόλει σου περιβολὴν ἐδωρήσω, τῷ ἀσπόρῳ τόκῳ σου ἄφθαρτα διαμείναντα, ἐπὶ σοὶ γὰρ καὶ φύσις καινοτομεῖται καὶ χρόνος, διὸ δυσωποῦμέν σε, εἰρήνην τῇ πολιτείᾳ σου δώρησαι, καὶ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὴν ἐν πρεσβείαις.
Τὴν θεοδόχον γαστέρα σου Θεοτόκε, περιλαβοῦσα ἡ Zώνη σου ἡ τιμία, κράτος τῇ πόλει σου ἀπροσμάχητον, καὶ θησαυρὸς ὑπάρχει, τῶν ἀγαθῶν ἀνέκλειπτος, ἡ μόνη τεκοῦσα ἀειπάρθενος.
Πηγή: Ιερά Μονή Βατοπαιδίου, Ορθόδοξος Συναξαριστής
Τελευταία Ενημέρωση: 27 Ιανουαρίου 2024
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΣΤΟΝ ΧΑΡΤΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
