Περιγραφή
Ιστορικό Προσκυνήματος
Το 1966 επρότεινε το Σωματείο “Παναγία Σουμελά” την ίδρυση του Ιδρύματος και με το Β.Δ. 924/1966 δημιουργήθηκε το Ίδρυμα “Παναγία Σουμελά” εις το οποίο 11μελές Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος, το Σωματείο “Παναγία Σουμελα” μετείχε με έξι (6) μέλη μετά από πρόταση του που περιελήφθηκε στο Β.Δ. 924/1966 άρθρο 7 παράγρ. 1. Με αυτό του ΒΔ, στην σύνθεση του ΔΣ του Ιδρύματος δεν συμμετείχε εκπρόσωπος της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας. Στην συνέχεια εξεδόθη η Κανονιστική Διάταξη 47/1973 της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, βάση της οποίας μετείχε πλέον, στο Διοικητικό Συμβούλιο και η Εκκλησία της Ελλάδος δια της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας και Ναούσης, έδωσε το δικαίωμα και επέτρεψε την λειτουργία του Ιερού Ναού του Ιδρύματος, σε καθημερινή βάση, δίδοντας για τον σκοπό αυτό με δαπάνες της και τον Ιερέα του Προσκυνήματος. Το 1993 εξεδόθη Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, την οποία αποδέχθηκε ο τότε Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Δημήτριος Φατούρος και το Ίδρυμα συνέχισε με βάση και αυτή την γνωμοδότηση, να λειτουργεί με την Κ.Δ. 47/1973, χωρίς ποτέ το Υπουργείο Παιδείας να ζητήσει, την μη εφαρμογή της παραπάνω κανονιστικής διάταξης.
Το έτος 2009 εκδίδεται νέα γνωμοδότηση, η 52/2009 εις την οποία η πλειοψηφία του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, προτείνει την εφαρμογή εις την εκλογή της Διοίκησης του Ιδρύματος του ιδρυτικού Β.Δ. 924/1966, βάση του οποίου διατάγματος το Σωματείο “ Παναγία Σουμελά”, έχει την πλειοψηφία στο ενδεκαμελές Διοικητικό Συμβούλιο, χωρίς όμως την συμμετοχή της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας και Ναούσης.
Η μειοψηφία του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους προτείνει στην γνωμοδότηση αυτή, την παρουσία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας στο Προεδρείο του Ιδρύματος μετά όμως από απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, με βάση τον Νόμο “ Περί Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος” άρθρο 59 νόμος 590/ 1977 εκ του γεγονότος ότι ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Προσκύνημα της Παναγίας Σουμελά, έχει δοθεί στην δημόσια λατρεία, γεγονός για το οποίο επισήμως δεν έχει αποφασίσει μέχρι την στιγμή της γνωμοδότησης, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Με το άρθρο αυτού του συγκεκριμένου νόμου Ιερά Προσκυνήματα, ευρισκόμενα στην περιοχή της Εκκλησίας της Ελλάδος, ανεξάρτητα της νομικής τους μορφής, όταν δοθούν εις την δημόσια λατρεία, όπως η Παναγία Σουμελά, δηλαδή γίνονται Ακολουθίες και Λειτουργίες τις καθημερινές και τα Σαββατοκύριακα, μυστήρια κ.λ.π. τα της Διοικήσεως και διαχειρίσεως, αυτών των νομικών προσώπων, καθορίζονται με πρόταση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου που εγκρίνεται από την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. ‘Αρθρο 59 του ν 590/1977.
Στην γνωμοδότηση αυτή την 52/2009, πέρα από τον τρόπο διοίκησης του Ιδρύματος με βάση το Β.Δ. 924/1966 μιας και δεν υπήρχε, μέχρι την χρονική στιγμή αυτή, απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας, για το γεγονός ότι ο Ιερός Ναός δόθηκε στην δημόσια λατρεία, γίνεται και αναφορά ότι το Ίδρυμα της Παναγίας Σουμελά προήλθε από ιδιωτική πρωτοβουλία του Σωματείου “Παναγία Σουμελά”, σελ. 7 της 52/2009 γνωμοδότησης του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (και έχει εφαρμογή το άρθρο 109 του Συντάγματος).
Έτσι με το Β.Δ. 924/1966 άρθρο 7 παρ. 1, στο ενδεκαμελές (11) Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος, που προήλθε από ιδιωτική πρωτοβουλία, όπως αναφέραμε παραπάνω τα έξι (6) μέλη στο Δ.Σ. θα συνεχίσει να τα προτείνει το Σωματείο “Παναγία Σουμελά” ως ιδιοκτήτης των (500) πεντακοσίων στρεμμάτων του Προσκυνήματος και ως δωρητής εις την δημιουργία του Ιδρύματος, εις το οποίο έδωσε προς χρήση, με άτυπο χρησιδάνειο, τον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, το Καμπαναριό, 50.000 δραχμές και πενήντα στρέμματα, από το σύνολο των πεντακοσίων στρεμμάτων.
Έτσι εις το ενδεκαμελές Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος “Παναγία Σουμελά”, το Σωματείο “Παναγία Σουμελά” διατήρησε το δικαίωμα να προτείνει τα (6) έξι μέλη, με βάση την παραπάνω γνωμοδότηση, γεγονός που όπως προαναφέραμε κάλυπτε η συνταγματική επιταγή του άρθρού 109, αλλά και το Β.Δ. 924/66.
Το έτος 2010 η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος με πρόταση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, με βάση το άρθρο 59 του Νόμου 590/1977, λαμβάνοντας υπόψη και το άρθρο 109 του συντάγματος εξέδωσε τον 215/2010 Κανονισμό Φ.Ε.Κ. 191/8-11-2010, όπου αποφασίζεται ότι ο Ιερός Ναός της Παναγίας Σουμελά έχει δοθεί στην δημόσια λατρεία και στην ενδεκαμελή Διοικούσα Επιτροπή του Ιερού Προσκυνήματος “Παναγία Σουμελά”, θα διατηρείται και πάλι το εκ του Συντάγματος κατοχυρωμένο δικαίωμα της παρουσίας (6) έξι μελών του Ιδρυτικού Σωματείου “Παναγία Σουμελά” εις την Διοικούσα Επιτροπή του Ιερού Προσκυνήματος, καταργώντας παράλληλα η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος την Κανονιστική Διάταξη 47/1973, βάση της οποίας λειτούργουσε όλα αυτά τα χρόνια το Ίδρυμα “Παναγία Σουμελά”.
Με τον κανονισμό αυτό, 215/2010, της Διοικούσας επιτροπής του Ιερού Προσκυνήματος προεδρεύει ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Βεροίας και Ναούσης και τίθεται έτσι ένα τέλος στην αμφισβήτηση για την συμμετοχή της Εκκλησίας της Ελλάδος στην διοίκηση του Ιερού Προσκυνήματος.
Ιερά Εικόνα Παναγίας Σουμελά
Η εικόνα της Θεοτόκου είναι τύπου Οδηγήτριας (0,3μ x 0,25μ). Είναι χωρισμένη σε δύο κομμάτια και τόσο κατεστραμμένη που κανέναν ίχνος από τις μορφές και τα ενθυμήματα των προσώπων που εικονίζονταν σε αυτή (της Παναγίας και του μικρού Χριστού) δε διακρίνεται. Διακρίνονται όμως τα διαγράμματα της Θεοτόκου και του μικρού Ιησού. Αυτά τονίζονται εντονότερα από την ασημένια και χρυσωμένη θήκη που τα περιβάλλει. Σε αυτήν υπάρχουν πρόσθετα οι επιγραφές IC. XC. MP. ΘΥ. H COYMELHTHCA (Ιησού Χριστού Μήτηρ Θεού η Σουμελιώτισσα).
Έχει γύρω της ελικοειδής διακοσμήσεις, παρόμοιες με αυτές που κοσμούν χειρόγραφα κωδικών του 12ου και του 14ου αιώνα (Επίτιτλα Κωδικών Βατικανών εν codices e Vaticanis selecti Yol. I. ROMA. Λ/ν. 85, 87, 91 κ.α). Ανάλογες επενδύσεις με αυτή της Σουμελιώτισσας συναντάμε σε δύο εικόνες οδηγήτριες που φυλάσσονται στη Μόσχα (Απεικόνισις εν Kondakov Konografia Bogomaten. Τομ. 2Ος, Πετρούπολη, σελ 202).
Την εικόνα περιβάλλει αργυρή θήκη επίχρυση, με εικόνες, επιγραφές και πολύτιμες πέτρες, που ανάγεται στο 1700, με στέμμα ανεξάρτητο από την εικόνα. ΟΙ διαστάσεις της είναι: Ύψος 0,40 – πλάτος 0,32 – πάχος 0,055 και του στέμματος: Ύψος 0,12 – πλάτος 0,32 και πάχος το ίδιο. Υπάρχουν επάνω τυπωμένες πλάγια τέσσερις παραστάσεις των προφητών Δαβίδ, Μωυσή και Ααρών. Από πάνω κρατάνε το στέμμα δυο άγγελοι, ενώ στο υπόλοιπο μέρος της θήκης, δεξιά και αριστερά υπάρχουν τυπωμένες διακοσμήσεις λουλουδιών.
Επάνω υπάρχει τυπωμένη η επιγραφή: “ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ ΣΟΥΜΕΛΙΩΤΙΣΑ” και κάτω “ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΑΓΑΘΗ ΤΑΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΥ ΧΕΙΡΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΙΟΝ ΣΟΥ ΑΡΟΝ ΦΙΛΟΨΙΧΟΝ ΤΩΝ ΠΛΑΣΤΗΝ ΟΙΚΤΗΡΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΔΟΥΛΟΥΣ ΣΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ Κ(ΑΙ) ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ ΜΙΧΑΛΙ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 1700”.
Στις τρεις γωνίες υπάρχουν τρεις μεγάλες μπλε πολύτιμες πέτρες, ενώ έχει χαθεί η τέταρτη. Σειρά από πολύτιμες πέτρες πλαισιώνουν τις παραστάσεις, από τις οποίες σώζονται μέχρι και σήμερα έξι κόκκινες και είκοσι οκτώ πράσινες πέτρες. Επίσης υπάρχουν επτά μαργαρίτες πάνω στο στέμμα, σαράντα επτά στα πλαίσια και γύρω από το άνοιγμα της εικόνας εκατό. Τα πλαϊνά της θήκης κοσμούνται με χρυσάργυρες διακοσμήσεις λουλουδιών.
Το στέμμα έχει τυπωμένες διακοσμήσεις λουλουδιών και τα πλαϊνά έχουν τις ίδιες διακοσμήσεις και την επιγραφή: “ΔΕΗΣΙΣ ΜΑΡΙΑΣ ΔΟΜΝΑΣ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΟΕΒΟΝΔΑ ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΣΑΝΔΡΑΣ ΜΠΑΛΑΣΑΣ ΙΩ(ΑΝΝΟΥ) ΕΛΕΝΗΣ”. Στη μέση σχηματίζεται σταυρός με έξι λευκές πέτρες και τέσσερις μικρότερες κόκκινες στα άκρα. Ο σταυρός έχει τέσσερις ακτίνες από τέσσερις κόκκινες πολύτιμες πέτρες και διακοσμήσεις από σμάλτο. Ακόμη φέρει σειρές μαργαριταριών, από τις οποίες οι μεγαλύτερες περιλαμβάνουν εκατόν πενήντα ένα μαργαριτάρια και εκατόν εβδομήντα ένα οι μικρότερες.
Η εικόνα και η επίχρυση αργυρή της θήκη, το “καμίσ’”, το πουκάμισο της δηλαδή, έχουν περιβληθεί από ξύλινη θήκη, μέσα στην οποία έχουν τοποθετηθεί για μεγαλύτερη ασφάλεια.
Απολυτίκιο της Υπεραγίας Θεοτόκου Σουμελιωτίσσης
Ήχος α΄. της ερήμου πολίτης
Σουμελά εκ του όρους του εν Πόντω Πανύμνητε, η αγία Εικών σου ώσπερ θείον κειμήλιον, εις Βέρμιον μετήχθη ευλαβώς, πηγάζουσα ημίν αγιασμόν η προσπίπτοντες Παρθένε πανευσεβώς, από ψυχής βοώμεν σοι δόξα τη παρθενία σου Αγνή, δόξα τοις μεγαλείοις σου, δόξα τη προς ημάς σου χρηστότητι Δέσποινα.
Πηγή: Ιστοσελίδα Προσκυνήματος Παναγίας Σουμελάς
Τελευταία Ενημέρωση: 3 Μαρτίου 2024
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΣΤΟΝ ΧΑΡΤΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
